Δεν Μιλάνε Για Σχοινί Στο Σπίτι Του Κρεμασμένου ( Γράφει ο Χρήστος Καπερώνης )

-Απάντηση στο άρθρο του κ Ζιώβα στην εφημερίδα "Ηχώ της Άρτας" της 14/11/13 για το ντοκιμαντέρ του Β. Γκανιάτσα με θέμα "το γεφύρι της Άρτας". 

Γράφει ο Χρήστος Καπερώνης. 
Αγαπητέ κ. Διευθυντά Διάβασα στην έγκριτη εφημερίδα σας την 14-11-2013 το εκτενές και κολακευτικό σχόλιο για την παρουσίαση του ντοκιμαντέρ για το γεφύρι της Άρτας του Βασίλη Γκανιάτσα.
Για την ταινία - προσφορά στην ιστορία της πόλης αλλά και την ευμενή-καθολική απήχηση που είχε η προβολή της στους ...
Αρτινούς. 

Παρακάτω όμως με έκπληξη ως παραφωνία των παραπάνω διάβασα την άποψη του κ. Βασίλη Ζιώβα με τίτλο Μια καλή δουλειά, αμαυρώθηκε από ιστορικές παραχαράξεις και αντικομουνιστικές αιχμές . Σεβαστή βέβαια η προσωπική άποψη του καθενός, αλλά διαβάζοντάς το είχα την εντύπωση έβλεπα μπροστά μου έναν σκελετό βγαλμένο από το εμφυλιοπολεμικό χρονοντούλαπο.

Η άποψή του σχετικά με το περιεχόμενο της ταινίας, οι κρίσεις του για τις αυθεντικές μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα, αλλά και η δικαιολόγηση τις αποτρόπαιων πρακτικών που ακολούθησαν οι δυνάμεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ως τιμωρία η παραδειγματισμό με εξέπληξε. Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί κατακτητές μόνο κακοί και λαομίσητοι υπάρχουν .Δεν υπάρχουν διλήμματα σ΄αυτό το θέμα. Υπάρχουν όμως και οι άνθρωποι. Σαν μονάδες αυτοί, ναι, διαχωρίζονται σε καλούς και κακούς, ανεξαρτήτως φυλής, εθνότητας και ιδεολογίας. 

 ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΗΓΩΝ ΠΥΡΠΟΛΗΘΗΚΕ ΤΟ 1948.  ΕΝΤΟΙΧA ΤΑ ΚΑΜΕΝΑ ΞΥΛΑ ΤΟΥ

Ναι σε αυτούς υπάρχουν οι εξαιρέσεις σαν αυτή που περιλαμβάνει η ταινία. Αυτό όμως δεν δίνει συγχωροχάρτι στο σύνολο των κατακτητών. Είναι προφανές. Όπως υπάρχουν και οι άλλοι άνθρωποι ,αυτούς που αναφέρω παρακάτω Αφού λοιπόν -κατά την γνώμη μου-μικρόψυχα και μικροπολιτικά προσέγγισε το θέμα, θα ήθελα -εκφράζοντας προσωπικές απόψεις-να θέσω και εγώ μερικά ερωτήματα χωρίς αυτά κατ΄ανάγκην να προσωποποιούνται στο πρόσωπό του, χρησιμοποιώντας το βήμα της εφημερίδας σας .

Τι πρέπει λοιπόν σήμερα εν έτει 2013 , να κάνουμε μια νέα αποτίμηση και επιμερισμό ευθυνών του εμφυλίου πολέμου μετά από 65 χρόνια; Να ξεθάψουμε πάλι τα φαντάσματα της περιόδου εκείνης; Ναι . Να την κάνουμε ,αλλά όπως λέει ο λαός στο σπίτι του κρεμασμένου δεν μιλάνε για σχοινί. 

Γιατί δυστυχώς, το σχοινί είναι αυτό με το οποίο οι άνδρες του Δημοκρατικού Στρατού , στις 28-Μαρτιου του 1949 πέρασαν θηλιά σε μια άλλη θρυλική γέφυρα με 60 κιλά εκρηκτικά και την ανατίναξαν. Θύμα τους η Ιστορική γέφυρα Κοράκου στον Αχελώο στις Πηγές Άρτας στα σύνορα Άρτας-Καρδίτσας, η μεγαλύτερη μονότοξη γέφυρα των Βαλκανίων .Όχι μόνο δεν παραδειγματιστήκαν από τον μισητό κατά τα άλλα Γερμανό αξιωματικό που σεβάστηκε το ιστορικό μνημείο, το γεφύρι της Άρτας, αλλά έγιναν χειρότεροι και αυτών των κατακτητών. Αρχές του 1949 τελευταίο έτος του εμφυλίου πολέμου, η Ιη μεραρχία του Δημ. Στρατού υπό τον Καπεταν- Γιώτη [ψευδώνυμο του Χαρίλαου Φλωράκη] και η ΙΙη υπό τον Καπεταν- Διαμαντή {ψευδώνυμο του Γιάννη Αλεξάνδρου ] ανατίναξαν το ιστορικό γεφύρι που έχτισε με χιλίους κόπους το 1515 μ.Χ , ο Άγιος Βησσαρίων {επίσκοπος τότε Λαρίσης}. 

 ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΗΓΩΝ ΠΥΡΠΟΛΗΘΗΚΕ ΤΟ 1948.  ΕΝΤΟΙΧA ΤΑ ΚΑΜΕΝΑ ΞΥΛΑ ΤΟΥ (3)

Ήταν τότε που οι δυνάμεις Δ.Σ απέτυχαν να καταλάβουν την Άρτα ,ναι την Άρτα, απωθήθηκαν στο Πέτα από τον Κυβερνητικό Στρατό και καταδιωκόμενοι έφτασαν στη γέφυρα Κοράκου στις 28 Μαρτίου 1949 αποδεκατισμένοι.Ο καπεταν Διαμαντής είχε λάβει την εντολή από τον προπορευόμενο των δυνάμεων Χαρίλαο Φλωράκη να ανατινάξει την γέφυρα ώστε να μην τους ακολουθήσει κανείς. Ίδια νοοτροπία με αυτήν των Γερμανοκαταχτητών όταν αποχώρησαν από την Άρτα. Πρώτο μέλημά τους να φύγουν ανενόχλητοι . 

Για του λόγου το αληθές μπορείτε να ανατρέξετε στα ιστορικά αρχεία του Κ.Κ.Ε για να πληροφορηθείτε και το παρακάτω τηλεγράφημα του καπεταν Διαμαντή για το ‘’ηρωικό’’ κατόρθωμα του. Ραδιοτηλεγράφημα: «Τμήματα πέρασαν γέφυρα ΣΤΟΠ. Ξεκόπηκε μια διμοιρία δυτικά Αχελώου ΣΤΟΠ. Γέφυρα ανατινάξαμε 21.15 ΣΤΟΠ. 28.3.49, ώρα 23.50 ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ» Αυτή είναι και η ομολογία - απόδειξη του ανοσιουργήματος που διέπραξαν. Ποιανού γέφυρα ήταν αυτή που γκρέμισε ο Δημ. Στρατός; Των Γερμανών η των Ιταλών, ποιανού; Τη δική σας,τη δική μας, την γέφυρα όλων μας γκρέμισαν. Τη γέφυρα που σεβάστηκαν οι Τούρκοι, οι Γερμανοί και οι Ιταλοί για να έρθει ο Δημοκρατικός Στρατός να την ανατινάξει. .Δεν βρέθηκε ένας μα ούτε ένας ανάμεσά τους να αναλογιστεί τι πάμε να κάνουμε; 

-2- Δεν βρέθηκε ένας, ‘’ μορφωμένος Φιλέλληνας’’ από αυτούς και να τον αναφέρουμε σήμερα όπως αναφέρουν τον Γερμανό που ΔΕΝ ανατίναξε το γεφύρι της Άρτας; . Ας το έκανε, η ας προσπαθούσε ένας να το εμποδίσει . Ένας και θα τον μακαρίζαμε σήμερα. Ίσως να λιποψύχησαν μεσα στον πανικό τους. Ανθρώπινο είναι Κοίταζαν μόνο να σώσουν το τομάρι τους. τη γέφυρα θα κοίταζαν?. Αυτή δυστυχώς είναι η αλήθεια, όσο πικρή και αν είναι. 

Είναι αφελές το δικαιολόγημα ότι καταδιώκονταν κατά πόδας από τον Εθνικό Στρατό και αναγκάστηκαν να το κάνουν .Είναι πρόφαση. Γιατί οι περισσότεροι είχαν ήδη περάσει τη γέφυρα με νύχτα και δεν κινδύνευαν πλέον στα δύσβατα και απάτητα μέρη της Αργιθέας και των Αγράφων. Πάντως για τη διμοιρία που παράτησαν αποκομμένη δυτικά του Αχελώου στα χέρια του Κυβερνητικού Στρατού, λίγο φαίνεται τους ένοιαξε. Αν υπήρχε η γέφυρα, ισως περνούσαν και αυτοί. Επιπλέον τώρα είχαν το πλεονέκτημα της ενέδρας. Όμως και ο Κυβερνητικός Στρατός μπορούσε άνετα να περάσει τον Αχελώο από την γέφυρα του Μεσοπύργου 15 χιλιομ. πιο κάτω .Δεν το έκανε προφανώς γιατί δεν ήταν στα σχέδιά του η διείσδυση στην Θεσσαλία και το άνοιγμα νέου μετώπου όσο υπήρχε ο Γράμμος.. 

ΕΡΕΙΠΙΑ ΣΗΜΕΡΑ ΜΕ ΚΑΜΜΕΝΑ ΞΥΛΑ ΑΠΟ ΠΥΡΠΟΛΗΜΕΝΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΤΟ 1948 ΣΤΙΣ ΠΗΓΕΣ ΑΡΤΑΣ

Ούτως η άλλως μηχανοκίνητα από την πετρογέφυρα δεν περνούσαν γιατί απλούστατα δεν υπήρχε δρόμος. Έτσι αποδεικνύεται και η μη αναγκαιότητα της ανατίναξης. Λες και το έκαναν από εκδίκηση. Πέντε μόνο μήνες πριν τη λήξη του εμφυλίου πολέμου…Κρίμα. Εδώ όμως χάριν της ιστορικής αλήθειας θα προσθέσουμε ότι την ίδια αυτή ημέρα τα αεροπλάνα των κυβερνητικών δυνάμεων προσπαθούσαν με εφορμήσεις και ρίψεις βομβών να αποκόψουν την γέφυρα για να μην περάσουν τα τμήματα του Δ.Σ στην Θεσσαλία. 

Πλην όμως ότι δεν κατόρθωσαν αυτοί, το κατόρθωσαν οι δυνάμεις του Δημοκρατικού Στρατού χρεώνοντας χωρίς λόγο στο Κ.Κ.Ε αυτό το ανοσιούργημα. 
Και αν ο Γερμανός αξιωματικός θα παινεύοταν αν ζούσε ότι έσωσε την γέφυρα της Άρτας ,ένας άλλος αντάρτης του Δημ. Στρατού, ο Καραντάος παινεύονταν ξεδιάντροπα το 1951 στο Βόλο σε καφενεία ότι αυτός τοποθέτησε τα εκρηκτικά και ανατίναξε τη γέφυρα Κοράκου. Αυτό είναι το αίσχος! . Μήπως εν τέλει πρέπει να κατηγορήσουμε τον Γερμανό αξιωματικό γιατί δεν ανατίναξε το γεφύρι της Άρτας όπως έλαβε εντολή από τους ανωτέρους του, για να μην υπάρχει τίποτε σήμερα όπως δεν υπάρχει η γέφυρα Κοράκου και που τα βλέπουμε μόνο σε φωτογραφίες; Αν ικανοποιεί μερικούς ιδεοληπτικά , να το κάνουμε. 

Όσον αφορά για την Αγραφιώτη και την τύχη της ,θα θυμίσω ένα περίπου ανάλογο,, αυτό της Αγαθής, της 20χρονης κοπέλας του Δ.Σ που ανέφερε σε συνέντευξη του ο Χαρίλαος Φλωράκης αργότερα. Την βρήκαν τραυματισμένη οι κάτοικοι του χωριού μου και την περιέθαλψαν αν και ανήκε στο τμήμα που ανατίναξε τη γέφυρα Κοράκου. Δεν εκτελέστηκε. Αντίθετα. Δέχτηκε τις περιποιήσεις –ότι μπορούσαν -των κάτοικων των Πηγών. Του χωριού μας που υπέστη και αυτό ένα ανάλογο ολοκαύτωμα σαν το Κομμένο, όχι από Γερμανικές ορδές αλλά από τις δυνάμεις του Δημοκρατικού Στρατού το 1948. 

Με την φυσική παρουσία και εντολή του Χαρίλαου Φλωράκη [Καπετάν- Γιώτη].Χωρίς κανένα λόγο, η μάλλον με δικαιολογία την πρόσκαιρη απουσία δύο ανταρτών του που την εξέλαβαν ως δολοφονική ενέργεια, πυρπόλησαν το χωριό μας και δολοφόνησαν μέσα στα σπίτια τους έξι ανήμπορους γέροντες, μιμούμενοι προφανώς τους Γερμανούς κατακτητές στο δόγμα των αντιποίνων. Η αιτία και η ενέργειες ομοιάζουν με αυτές του Κομμένου. Δόγμα συλλογικής ευθύνης . Μπορεί μερικοί να θεωρήσουν υπερβολική και αυστηρή τη σύγκριση, όμως έτσι είναι. 

-3- Η εντολή του ήταν σαφής ’’Να μην αφήσετε ούτε γάτα’.’ Όσοι πρόλαβαν κρύφτηκαν στις σπηλιές και στο δάσος να γλυτώσουν. Όσοι δεν μπόρεσαν τους έκαψαν μέσα στα σπίτια τους αφού πρώτα τους σκότωσαν. 

Όταν βρέθηκαν οι αργοπορημένοι αντάρτες ήταν πλέον αργά. Το χωριό είχε καεί όλο. Μια λεπτομέρεια. Όχι όλο ,γιατί κατά περίεργο τρόπο δεν κάηκαν τα σπίτια αυτών που ήταν η που πρόσκειντο στο Ε.Α.Μ -ΕΛΑΣ. Προφανώς κάποιος που ήξερε, ίσως και χωριανός μας που τους καθοδηγούσε στο έργο τους. Ένα από αυτά τα σπίτια που κάηκαν ήταν δυστυχώς και το πατρικό μας. Παρουσία του 18χρου -τότε -Πηγιώτη Βελαέτη Θεοφάνη ο οποίος διαμένει σήμερα στις Πηγές και έζησε τα γεγονότα, ο Χ.Φλωράκης απευθυνόμενος σ’αυτόν του είπε . ‘’ Βελαέτη . Έκανα ένα μεγάλο έγκλημα. Έκαψα το χωριό σας άδικα. Δεν ξέρω αν με συγχωρέσει ο θεός, αλλά τους δύο αντάρτες μου τους τιμώρησα’’. Λέγεται ότι έδωσε εντολή και τους εκτέλεσαν . 

Ακόμη και σήμερα υπάρχουν τα απομεινάρια της καταστροφής. Μπορεί κανείς να δει τα καμένα ξύλα των ερειπωμένων σπιτιών και τα έντοιχα καμένα ξύλα του Δημοτικού σχολείου του χωριού μας ,να χάσκουν ενάντια στη λήθη της μνήμης, θυμίζοντας τις συνέπειες του αδελφοκτόνου εμφυλίου .Μπορεί κανείς να επισκεφτεί τα απομεινάρια της γέφυρας Κοράκου για να νοιώσει το ανοσιούργημα που διαπράχτηκε. Κανείς δεν απολογήθηκε στις επερχόμενες γενεές αλλά και σε αυτούς που στερήθηκαν για 12 ολόκληρα χρόνια το μοναδικό πέρασμα της περιοχής από την Ήπειρο στη Θεσσαλία. 

Καλά λοιπόν τα πανό στην Ακρόπολη και στην Γιουγκοσλαβία, αλλά ξεχάσανε να αναρτήσουν στα ερείπια της γέφυρας Κοράκου ένα πανό του Κ.Κ.Ε και να γράφει ένα μεγάλο ‘’ΣΥΓΝΩΜΗ ‘’που όχι μόνο δεν την σώσανε, αλλά την γκρεμίσανε οι ίδιοι. Ίσως και σαν λύτρωση από το αμάρτημα που τους βαραίνει. 

Για αυτή τη γέφυρα ιδρύθηκε το 2010 Διανομαρχιακή Επιτροπή για την αναστύλωσή της από Αυτοδιοικητικούς και άλλους φορείς των νομών Άρτας- Καρδίτσας και ανθρώπους του πνεύματος και των τεχνών ανεξαρτήτως των ιδεολογικών παρατάξεων που ανήκουν. Μοναδικός μας σκοπός η αναστύλωση της γέφυρας Κοράκου. Μήπως , λέω μήπως, το επίσημο Κ.Κ.Ε σαν δείγμα έμπρακτης συμφιλίωσης, να αναγνωρίσει επίσημα το λάθος του Δημοκρατικού Στρατού και να συνεισφέρει στην αναστήλωση του η να την αναλάβει εξ ολοκλήρου , αφού η αντικειμενική ευθύνη ανήκει σάυτο. Είναι μία πρόταση χωρίς καμία σκωπτική διάθεση. 

ΕΡΕΙΠΙΑ ΣΗΜΕΡΑ ΜΕ ΚΑΜΜΕΝΑ ΞΥΛΑ ΑΠΟ ΠΥΡΠΟΛΗΜΕΝΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΤΟ 1948 ΣΤΙΣ ΠΗΓΕΣ ΑΡΤΑΣ

Έτσι λοιπόν σήμερα μετά από τόσα χρόνια δεν είναι δόκιμο ούτε προσφέρει κάτι το να ξύνουμε πληγές που έχουν ήδη κλείσει. Είναι ματαιόπονη προσπάθεια να ξαναγραφτεί την ιστορία όπως μας βολεύει . Έχουμε επάρκεια συλλογικής ιστορικής μνήμης. Έχουμε υποχρέωση να θυμούμαστε χωρίς να μισούμε. Και όταν πρέπει ,να υπενθυμίζουμε τα γεγονότα χωρίς διαστρέβλωση. Δεν χρειάζεται να αναμοχλεύουμε πάθη. Οι διχαστικές κραυγές σήμερα ακούγονται μόνο στο γυάλινο κλουβί της παραχαραγμένης ιστορίας . 

Είναι θλιβερό και μεμψίμοιρο το γεγονός , αντί να επαινούμε την προσπάθεια του Βασίλη Γκανιάτσα για τον μόχθο του στην μοναδική καταγραφή και διάσωση πληροφοριών και ιστορικών δεδομένων σχετικά με το χιλιοτραγουδισμένο γεφύρι της Άρτας, να θέτουμε κομματικούς αστερίσκους στο έργο του.Όσο για το Βασίλη Γκανιάτσα τον γνωρίζουν όλοι στην Άρτα. δεν χρειάζεται κανέναν πολλώ μάλλον εμένα να τον υπερασπιστεί. Έκανε μια καθαρά οπτικοαουστική αποτύπωση χωρίς να δανειστεί παραμορφωτικούς φακούς από κανέναν...

Μόνο και μόνο η επικριτική διάθεση όπως αποτυπώνεται στο άρθρο νομίζω ότι τον δικαιώνει ως αντικειμενικό κινηματογραφικό ιστοριτή του γεφυριού της Άρτας.  

Δεν πίστευα ποτέ ότι ένα μοναδικό ιστορικό οπτικό χρονογράφημα θα ξυπνούσε εμφυλιοπολεμικά σύνδρομα .

Αυτές τις εποχές τις αφήσαμε πλέον στην ιστορία και μόνο. Δεν χρειάζεται να τις ξεθάβουμε κάθε λίγο.
Ούτε εμένα ήταν στις προθέσεις μου να το κάνω ,αλλά θεώρησα ως ‘’δικαίαν αφορμή’’ το άρθρο αυτό.

Καλούμε δε τον κ. Ζιώβα και θα χαρούμε πολύ να μας επισκεφθεί, με την ευρεία έννοια της φιλοξενίας και να δεί το όμορφο και πολύπαθο χωρίο μας. Αυτά χάριν της ιστορικής αλήθειας . 

ΠΗΓΕΣ ΑΡΤΑΣ 16 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2013
Μετά τιμής 
Χρήστος Β.Καπερώνης