Η κυβέρνηση ετοιμάζεται να πάρει τελικές αποφάσεις, ενώ εκκρεμεί η έβδομη κατά σειρά και μάλλον καθοριστική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, για την τύχη των έργων της περιβόητης εκτροπής του Αχελώου. Εν τω μεταξύ, από το υπουργείο Ανάπτυξης και Υποδομών ανατέθηκαν νέες μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και ανασχεδιασμού των έργων, πυροδοτώντας νέο κύκλο αντιδράσεων. Η εκτροπή του Αχελώου, που αποτελεί μόνιμη εξαγγελία των κυβερνήσεων εδώ και περισσότερο από μισό αιώνα, ενώ τα τελευταία 25 χρόνια γίνονται ενεργειακά και αρδευτικά έργα, η νομιμότητα και η σκοπιμότητα των οποίων απασχολεί τη Δικαιοσύνη, σε εγχώριο και ευρωπαϊκό επίπεδο εξακολουθεί να διχάζει. Διχάζει τις Περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας και Θεσσαλίας, αλλά και σε πολιτικό, οικονομικό, τεχνοκρατικό και οικολογικό επίπεδο.
Η «Ε» δίνει το λόγο σε δύο πρόσωπα, που έχουν άμεση γνώση και ενεργό συμμετοχή στις μακροχρόνιες εξελίξεις της εκτροπής του Αχελώου, οι οποίοι απαντώντας σε τρεις κοινές ερωτήσεις καταγράφουν την κεντρική αντιπαράθεση μεταξύ των υπερασπιστών και πολέμιων του έργου, φωτίζοντας παράλληλα τις μεγάλες διαφορές τους.
Η «Ε» δίνει το λόγο σε δύο πρόσωπα, που έχουν άμεση γνώση και ενεργό συμμετοχή στις μακροχρόνιες εξελίξεις της εκτροπής του Αχελώου, οι οποίοι απαντώντας σε τρεις κοινές ερωτήσεις καταγράφουν την κεντρική αντιπαράθεση μεταξύ των υπερασπιστών και πολέμιων του έργου, φωτίζοντας παράλληλα τις μεγάλες διαφορές τους.
Οι κοινές ερωτήσεις
1 Ποια είναι η θέση σας για τα έργα εκτροπής του Αχελώου και πώς την τεκμηριώνετε;
2 Πώς κρίνετε το γεγονός ότι σχεδιάζεται από το υπουργείο Ανάπτυξης και Υποδομών επανεκκίνηση των έργων του Αχελώου, ενώ εκκρεμεί απόφαση του ΣτΕ;
3Τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια δρομολογήθηκαν έργα και μελέτες συνολικού ύψους, σε σημερινές τιμές, άνω των 1,5 δισ. ευρώ. Ποια είναι η γνώμη σας;
Απαντούν οι:
* Βασίλης Δωροβίνης: δικηγόρος, πολιτικός επιστήμονας και ιστορικός, ειδικευμένος σε θέματα πολεοδομίας και περιβάλλοντος. Βραβεύτηκε το 2012 από την Ακαδημία Αθηνών για τη συμβολή του στη διάσωση μνημείων και τοπίων στην Ελλάδα. Είναι ο παλαιότερος δικηγόρος στην υπόθεση κατά της εκτροπής του Αχελώου (από το 1991) και έχει συμμετάσχει σε όλες τις σχετικές δίκες.
* Δημήτρης Παπαγιαννίδης: πολιτικός μηχανικός, με μεταπτυχιακές σπουδές στους τομείς κατασκευής υπόγειων έργων και «περιβάλλοντος και ανάπτυξης». Ασχολείται κυρίως με τη διαχείριση μεγάλων δημόσιων έργων, ιδιαίτερα υδραυλικών, σηράγγων οδοποιίας και σεισμικών καταστροφών. Εχει διατελέσει πρόεδρος του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Ελλάδας και ειδικός γραμματέας Κοινοτικών Πόρων και Υποδομών.
Β. Δωροβίνης: «Η πιο σημαντική υπόθεση διαπλοκής και πελατειασμού»
1 Η εμμονή του εργολαβικού και πολιτικού κατεστημένου στην εκτροπή του Αχελώου αποτελεί τη σημαντικότερη υπόθεση διαπλοκής και πελατειασμού. Βεβαίως οι πολιτικοί έρχονται και παρέρχονται, όμως οι εργολάβοι παραμένουν. Μετά τη δημαγωγική εκτόξευση του θέματος από τον Α. Παπανδρέου (και τον Κ.Μητσοτάκη που τον ακολούθησε), ήρθε η αποδοκιμασία του έργου από την Ευρωπαϊκή Ενωση, που αρνήθηκε κάθε χρηματοδότηση, απορρίπτοντας ότι το έργο είναι «φιλοπεριβαλλοντικό». Εκτοτε συνεχίζεται ένας χρηματοδοτικός και πολιτικός παραλογισμός, που μόνο με την αναφορά σε σχετικές διαπλοκές μπορεί να εξηγηθεί λογικά. Αν μάλιστα ληφθούν υπόψη η αποφυγή χρήσης των υδάτων του Πηνειού και η παντελής έλλειψη μέριμνας για την απορρύπανσή του, η έλλειψη και του παραμικρού σχεδίου διανομής υδάτων στο θεσσαλικό κάμπο, η συνέχιση σπατάλης νερού στη Θεσσαλία (χιλιάδες άναρχες γεωτρήσεις, που συνεχίζονται, άρδευση με εκτοξευτήρες κ.λπ.), αλλά και το ότι είναι καταδικασμένη η καλλιέργεια βαμβακιού και άλλων υδροβόρων φυτών.
2 Πρόκειται για την ίδια «μέθοδο» που εφαρμόζεται απαράλλακτα επί δεκαετίες, δηλαδή την προσπάθεια δημιουργίας «τετελεσμένων». Είναι δε τέτοια η βιασύνη τους, ώστε δεν περιμένουν καν την απόφαση του ΣτΕ (το οποίο απέρριψε τις αιτήσεις τους για αναβολή της δίκης), ώστε ανάλογα να «προσαρμόσουν» τα δήθεν νέα σχέδια. Δήθεν, διότι μειώνονται κάθε τόσο φραστικά οι ποσότητες των προς εκτροπή υδάτων, αλλά η κατασκευή των έργων ακολουθεί τον αρχικό «σχεδιασμό» (διάμετρος σήραγγας εκτροπής κ.λπ.).
3 Αμφισβητώ έντονα το αναφερόμενο ποσόν των 1,5 δισ. ευρώ. Αυτό που είναι σίγουρο είναι η εγγραφή κατ' έτος στον τακτικό προϋπολογισμό (από το 1994) του ποσού των 500 εκατ. ευρώ. Από αυτόν εκταμιεύονται και σπαταλώνται τα σχετικά ποσά, ενώ πολλές από τις μελέτες συντάσσονται σύμφωνα με τις «άνωθεν» παραγγελίες, εξ ου και οι έξι ακυρώσεις από το ΣτΕ και η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Βεβαίως και εδώ και γενικότερα έχει τεθεί από καιρό το θέμα της εγκυρότητας παντοίων μελετών, πολλές από τις οποίες έχουν χαρακτηριστεί αναξιόπιστες. Ο αγώνας κατά της εκτροπής θα συνεχιστεί με κάθε νόμιμο μέσο. Εδώ και στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Από το συσπειρωμένο μέτωπο των φορέων της Αιτωλοακαρνανίας και από τη συμμαχία επτά κεντρικών περιβαλλοντικών οργανώσεων. Αλλά καιρός είναι να προσεγγιστεί η πολιτική πλευρά του θέματος!
Δ. Παπαγιαννίδης: «Ελεος πια με το λαϊκισμό και την ανευθυνότητα»
1 Η εκτροπή του ποταμού Αχελώου στη Θεσσαλία αποτελεί ένα σχεδιασμό που χρονολογείται από πολλές δεκαετίες, με μεγάλα τεχνικά έργα που ξεκίνησαν προ εικοσιπενταετίας και αποτελεί το μεγαλύτερο αναπτυξιακό έργο πολλαπλού σκοπού. Αν λάβουμε δε υπόψη τις δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας στον αγροτικό τομέα που θα δημιουργήσει η αναδιάρθρωση των καλλιεργειών με τη διάθεση του πλεονάζοντος νερού του άνω ρου του Αχελώου, τότε το ισοζύγιο είναι εξόχως θετικό, σε μια περίοδο που η καταμετρημένη ανεργία ανέρχεται στο 27%. Οι πολέμιοι του έργου ισχυρίζονται, χωρίς τεκμηρίωση, ότι θα προκληθεί οικολογική καταστροφή με τη μεταφορά ετησίως ποσότητας 600 εκατ. κυβικών μέτρων νερού στη θεσσαλική πεδιάδα από ένα διαθέσιμο σύνολο απορροής 3.000 εκατ. κ.μ. Ηδη με τη νέα απαίτηση της διαχειριστικής μελέτης υδάτων, σε εφαρμογή της Κοινοτικής Οδηγίας 2000/60, η ποσότητα του μεταφερόμενου νερού περιορίζεται στα 250 εκατ. κ.μ., ήτοι ποσοστό περίπου 8%, δηλαδή αμελητέο.
2 Το γεγονός αυτό δεν ισχύει. Κατ' αρχάς σήμερα εκτελούνται έργα μόνο για τη λήψη των αναγκαίων μέτρων για την προσωρινή -μέχρι να λήξει η εκκρεμοδικία- ευστάθεια της σήραγγας εκτροπής, υπό την αυστηρή προϋπόθεση ότι πρόκειται για προσωρινά υποστηρικτικά μέτρα.
Εδώ θέλω να επισημάνω ότι η απάντηση του Δικαστήριου της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΔΕΕ) στα ερωτήματα του ΣτΕ είναι θετική για το μέλλον του έργου, αφού αποδέχεται θέμα επιτακτικού δημόσιου συμφέροντος. Συγκεκριμένα αναφέρει ότι «στην περίπτωση κατά την οποία ένα σχέδιο εκτροπής πρέπει να υλοποιηθεί για επιτακτικούς λόγους σημαντικού δημοσίου συμφέροντος -ακόμη κι αν είναι αρνητική η εκτίμηση για τις επιπτώσεις και εφ' όσον δεν υφίστανται εναλλακτικές λύσεις- το κράτος-μέλος οφείλει να λάβει κάθε αναγκαίο αντισταθμιστικό μέτρο ώστε να εξασφαλιστεί η προστασία της συνολικής συνοχής της περιοχής Natura». Στο πλαίσιο αυτά διεξάγεται διαγωνισμός για τη νέα οικολογική μελέτη βάσης, που θα καλύψει τα κενά στην επίδραση των έργων στην ορνιθοπανίδα της περιοχής.
3 Τα έργα αυτά, άρα και τα κονδύλια που διατέθηκαν, δεν αποδίδουν, μέσα σε περίοδο πρωτοφανούς ανεργίας, κανένα απολύτως όφελος στην εθνική οικονομία, γιατί το έργο δεν λειτουργεί. Κατά την άποψή μου, το ΣτΕ πρέπει να δει το έργο στην ολότητά του. Τα υδρολογικά δεδομένα, η συντριπτική πλειονότητα των κατοίκων της Θεσσαλίας και τα χρήματα που έχουν ήδη επενδυθεί οδηγούν στη συνέχιση του έργου έστω και με εθνικούς πόρους. Τυχόν εγκατάλειψη των έργων θα σημάνει τεράστια περιβαλλοντική υποβάθμιση, διατήρηση των γεωτρήσεων, ανυπολόγιστο κόστος αποκατάστασης, ενώ τα διαφυγόντα κέρδη από τη χρήση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (υδροηλεκτρικά έργα) θα είναι εξαιρετικά κρίσιμα τη σημερινή περίοδο της τεράστιας οικονομικής κρίσης και ένδειας των δημοσίων πόρων. Ελεος πια με το λαϊκισμό και την ανευθυνότητα σε αυτή τη χώρα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου